De hertog van Alva kwam met harde hand orde op zaken stellen in Nederland. Foto: Museum Voorschoten

Voorschoten - In het kader van de maand van de geschiedenis wordt op woensdag 11 oktober om 20.00 uur in Museum Voorschoten een lezing gegeven door historicus Sander Wassing over Voorschoten en de Beeldenstorm in 1566. Toegang tot de lezing € 6,50 inclusief een kopje koffie of thee in de pauze. Reserveren kan via het contactformulier op www.museumvoorschoten.nl


Voor de inwoners van Voorschoten waren het spannende tijden gedurende de zomer en herfst van 1566. Hoogoplopende religieuze, sociale en economische spanningen overal in het land vormden een explosieve mix. Vanaf augustus 1566 vonden er hagenpreken plaats nabij Ter Wadding, op het terrein van de Abdij van Rijnsburg en op het terrein van de Voscuyl bij Oegstgeest. Inwoners van Voorschoten herinnerden zich jaren later nog dat Arent II van Duivenvoirde, bewoner van het kasteel en Jacob Oem van Wijngaerden, eigenaar van Huis Ter Lips de hagenpreken hadden georganiseerd. De mannen waren ondertekenaars van het Smeekschrift en provoceerden het centrale gezag tot het uiterste.

De autoriteiten stonden machteloos tegenover het fenomeen dat zich vanaf augustus 1566 overal in de Nederlanden voltrok. De Beeldenstorm verspreidde zich na 10 augustus razendsnel door het land. Het spoedberaad van het Leidse stadsbestuur kwam te laat. Op zondag 25 augustus wist de magistraat nog enkele beeldenbrekers uit de Sint-Pieterskerk te verwijderen. De volgende dag was er echter geen houden meer aan: de Onze-Lieve-Vrouwekerk, de Sint-Pancratiuskerk en het kapittelhuis werden gelijktijdig aangevallen. Op het Waardeiland werd het klooster van de minderbroeders bestormd. Naar verluidt hadden Arent van Duivenvoirde en Jacob Oem van Wijngaerden ook nu een leidende rol achter de schermen.

Een reactie van koning Filips II bleef niet uit: hij stuurde zijn belangrijkste generaal, de hertog van Alva, met een leger om orde op zaken te stellen. Eenmaal aangekomen in Brussel stelde Alva een speciale rechtbank samen om de beeldenstormers op te sporen en te bestraffen: de Raad van Beroerten. Alva’s ijzeren vuist trof Leiden hard: tientallen inwoners werden door de ‘Bloedraad’ veroordeeld. Ook in Voorschoten wist men wel wie Alva was: commissarissen wilden begin 1568 van verschillende inwoners weten waar de inboedel van Huis Ter Lips en het kasteel gebleven was en wat de bewoners op hun geweten hadden. Wat gebeurde er tijdens de hagenpreken in de omgeving? Is de Leidse Beeldenstorm inderdaad in gang gezet door Arent van Duivenvoirde en Jacob Oem van Wijngaerden? Hoe ging de Raad van Beroerten te werk?

Tijdens de lezing wordt uitgebreid stilgestaan bij deze en andere vragen.

Back To Top